Dünya üzerinde bulunduğumuz yeri harita ve aletler kullanarak
belirliyebiliriz.Bulunduğumuz noktadan diğer bir noktaya giderken,
yürüdüğümüz yönü rota olarak adlandırırız.İki nokta arasında birçok
engeller,tepeler,ormanlar,göller ve nehirler yer alabilir.Önemli olan
bir yerden diğerine giderken, saydığımız bu engelleri aşarken rota
dediğimiz yönümüzü kaybetmememizdir.Yapılan araştırmalarda bir kişi
bilmediği bir arazide hareket ediyorsa bir müddet sonra yön duygusunu
kaybettiği görülmektedir.Yürüyüş sırasında, yaşamlarında sağ ayağını
kullanan insanların kuvvetli olan bu ayakları ile sola göre daha uzun
adım attıkları görülmektedir.Bu nedenle düz bir doğru üzerinde
yürüdüklerini zanneden kişilerin rotalarından sola doğru saptıkları ve
zaman içinde sola doğru çok geniş bir yay çizdikleri
görülmektedir.Sonuçta umdukları yere ulaşamadıkları gibi nerede
olduklarını bilememektedirler.Son yıllarda ülkemizde doğada etkinlik
gösteren kişilerin sayısı artmıştır.Bu sayı artışı beraberinde kazaları
ve kaybolma olaylarını getirmektedir.Yön saptama çok kesin ve net bir
hadisedir.Doğada yürüyen bir kişi net olarak nerede olduğunu bilmeli
veya kaybolduğunu kabul etmelidir.
Pusula ve şimdi öğreneceğimiz
yöntemlerle yeryüzeyinde ancak yön saptaması yapılabilir. Yani ancak
istenen rotada yürümek mümkün olabilir.Yeryüzü üzerinde nerede olduğumuz
sorusunun cevabı farklı aletler gerektirir.Bu aletlerden elde ettiğimiz
sonuç ile enlem ve boylamımızı derece,dakika ve saniye cinsinden
öğrenebiliriz.Bu bilgi ancak bir haritaya aktarıldıktan sonra o anki
haritadaki yerimizi bilebiliriz.
Sonuç olarak doğada yönümüzü
belirlemeden önce kabaca nerede olduğumuzu bilmek zorundayız.Ancak
bundan sonra nereye gideceğimizi düşünüp sonra yönümüzümü saptamalıyız.
Yön Saptama Yöntemleri
Pusula Yardımı İle
Yönümüzü
en kolay pusula yardımı ile saptıyabiliriz.Pusula ibresinin koyu renkli
ucu manyetik kuzeyi gösterir.Kuzeyinin nerede olduğunu belirledikten
sonra,hangi yöne gidecek isek o yönde yer alan bir cismi (örneğin
ağaç,iri kayalar gibi)hedef alıp oraya kadar gitmek ve o noktada gitmek
istediğimiz yönde yeni bir cisim saptamak gerekir.Bu yöntemle mümkün
olduğu kadar düz bir çizgide yol alınabilir.
Doğada gidilecek yön için belirli cisim ve işaretleri hedef alıp yürüyün.
Kutup Yıldızı İle
Dünyamızın
kutup noktalarından geçen hayali eksen çizgisi kutup yıldızının çok
yakınından geçmektedir.Bu nedenle geceleyin yıldızlar ve gezegenler
hareket halinde iken(dünyanın kendi etrafında dönüşünden dolayı)kutup
yıldızı sabit kalır.Doğada herhangi bir yıldızı hedef alıp yürür
iseniz,yıldızın hareketinden dolayı düz bir çizgide yürüyemezsiniz.
Dünyanın
dönüşünden ötürü kutup yıldızı çevresinde diğer yıldızların
dönüşü."Görüntü fotoğraf filminin uzun pozlandırılması ile elde
edilmiş.(Corbis.com)"
Bu nedenle gökyüzünde yanlızca kutup
yıldızını bularak onun kuzeyi gösterdiğini bilerek,amaçladığınız yönde
yürüyebilirsiniz.Kutup yıldızını bulmak için belirgin bazı yıldız
guruplarını bilmek zorundasınız.(Bu bilgiler kuzey yarım küresinde
geçerlidir)
Büyük Ayı yıldız gurubu 7 yıldızdan oluşur.Görünümü
eğik duran kahve cezvesine benzer.Sapın karşısında yer alan kenarın
uzunluğunu 5 le çarptığımızda ve kenar yönünde kutup yıldızını
buluruz.Kutup yıldızını doğru bulduğumuzdan emin olmak için yan yatmış
ve beş yıldızdan oluşan bir W harfine benzeyen Cassiopeia yıldız
gurubunu kullanırız.Büyük W nun ortasındaki yıldız, kutup yıldızı
doğrultusundadır.(Lütfen çizimleri inceleyiniz)
Büyük Ayı Yıldız Gurubu
Cassiopeia Yıldız Gurubu
US Army FM 21-76 da Kutup Yıldızının Bulunması
Güneş İle Yön Bulma
Parlak
güneşli bir günde bir sopa ve gölgesi yardımı ile yön tayini
yapılabilir.Sopanın gölgesi işaretlenir.Bir süre sonra yer değiştiren
gölge ucu tekrar işaretlenir.Bu iki işareti birleştiren çizgiye dik
doğru S - N eksenidir.Birinci işareti sola ve ikinci işareti sağınıza
aldığınızda yüzünüz kuzeye bakmaktadır.
Saat Yardımı İle Yön Tayini
Güneşli
bir günde bileğimizdeki saat yardımı ile yön tayin edebiliriz.Saatin
akrebi güneşe döndürülür.Saatin 12 rakkamı ile akrebin oluşturduğu
açının açı ortayı Güney-Kuzey Hattıdır.Güneş tarafı güney yönüdür.
0 yorum:
Yorum Gönder