Şubat Ayı Ne Zaman 29 Çeker?

Bir yıl dörde bölünebiliyorsa artık yıldır, 128’e bölünebiliyorsa artık yıl değildir. Nasıl mı?

Şubat ayı bildiğimiz gibi sadece artık yıllarda 29 çekiyor. 2011, dörde bölünebilen bir rakam olmadığı için artık yıl değil. 2012 bu yıllardan biri, çünkü dörde bölünebiliyor. Genel kural şöyle: Bir yıl, ancak dörde bölünebiliyorsa artık yıldır. Yeni yapılan matematik hesaplamalarıysa kuralın tam da böyle olmadığını söylüyor.

1582’den beri kullanılan artık yıl kuralında işler göründüğünden biraz daha karışık. Evet, dörde bölünebilen yıllar artık yıllar olarak biliniyor ancak 100’e bölünebilen yıllar bu kuralın dışında kalırken 400’e bölünebilen yıllar artık yıl olark kabul ediliyor.

Bu karışıklığı ortadan kaldırmak isteyen bir Britanyalı matematikçi yepyeni bir kural öneriyor. Ancak o kurala geçmeden önce neden artık yıl kuralına ihtiyaç duyduğumuzdan bahsetmek gerekiyor. Dünyamız güneşin etrafındaki bir turu tam olarak 365.2421897 günde tamamlıyor. Şubat ayındaki artık yıl uygulaması işte bu 0.2421897 günlük küsuratı ayarlamak için kullanılıyor.

Kuralın uygulanmaya başladığı tarihten önceki 1582 yılda kural sadece dörde bölünen yılların artık yıl olmasıydı. Bu, her yıl takvimde 11 dakikalık kayma olması anlamına geliyordu. Bu hesaba göre 150 yıl sonra takvimde 1 tam günlük kayma oluşması gerekecekti.

Günümüzdeki kurala göreyse, her geçen yıl takvim ortalama 26 saniye kayıyor. Hesaplamalara göre 4000 yılına gelindiğinde takvimde tam olarak 1 günlük kayma söz konusu olacak. Önceki hesaba göre daha iyi ancak hala mükemmel bir hesaplama olduğu söylenemez.(Üstelik bu hesap güneş yılındaki sapmaları dikkate almıyor.)

Britanyalı matematikçi Adam P Goucher tarafından geliştirilen yeni kural ise çok daha zekice: Bir yıl dörde bölünebiliyorsa artık yıldır; 128’e bölünebiliyorsa artık yıl değildir. Bu kurala göre her yıl takvimde sadece 0.2 saniye kayma oluşuyor. Yani takvimde 1 tam gün kayma yaşanması için yaklaşık olarak 500 milyon yıl geçmesi gerekiyor. Sizce de daha zekice değil mi?

NTVMSNBC